خدمات نوروفیدبک
نوروفیدبک یا بازخورد عصبی روشی است که در آن با استفاده از ثبت امواج الکتریکی مغز توسط دستگاه مخصوص و ایجاد بازخورد به فرد مراجعه کننده از طریق صدا و تصویر، باعث خود تنظیمی و تغییر مناسب در فعالیت امواج مغز می شود. در واقع با استفاده از خدمات نوروفیدبک اطلاعات عصبی به افراد مبتلا به اختلالات دستگاه عصبی مرکزی بازخورد می شود و از این طریق به آن ها آموزش داده می شود که چگونه کارکرد مغزی خود را اصلاح کنند.
برای استفاده از نوروفیدبک تراپی، نوعی حسگر روی پوست سر بیمار قرار می گیرد تا با استفاده از آن فعالیت الکتریکی مغز ثبت شود و به صورت امواج مغزی و در قالب شبیه سازی یک بازی کامپیوتری و یا فیلم ویدئویی به او نشان داده شود تا هدایت آن توسط امواج مغزی فرد صورت گیرد.
در این روش مراجعه کننده با پیشرفت ها و پاداش هایی که در بازی کسب می کند و یا از دست دادن امتیاز و توقف بازی، به شرایط مطلوب و یا نامطلوب امواج مغزی خود پی برده و برای بهبود عملکرد آن تلاش می کند.
از جمله خدمات نوروفیدبک می توان به بهبود مشکلاتی از قبیل صرع، اختلال اضطرابی، هراس، افسردگی، اختلالات مربوط به سوء مصرف مواد مخدر، میگرن، اختلالات خواب و… اشاره کرد. همچنین استفاده از این روش می تواند به ارتقا عملکرد ورزشکاران و یادگیری بهتر هنرهایی از قبیل موسیقی کمک کند.
از آنجایی که اکثر افراد در حالت عادی قادر به تغییر و کنترل امواج مغزی خود نیستند استفاده از نوروفیدبک درمانی سبب می شود تا مغز طی چند ثانیه بازخورد مناسب را ارائه دهد در نتیجه یاد می گیرد که چگونه امواج بیشتری را تولید و به بهبود عملکرد خود کمک کند.
روند یادگیری در نوروفیدبک
برای انجام خدمات نوروفیدبک سه روش یادگیری وجود دارد:
1-یادگیری نیمه هوشیار
این نوع یادگیری در نوروفیدبک زمانی اتفاق می افتد که مغز به صورت ناخودآگاه اقدام به باز شناسایی خود بر روی مانیتور کند و سپس با ایجاد تغییرات مطلوب، امواج مناسب را حفظ کند. در این فرایند که در سطح نیمه هوشیار اتفاق می افتد فرد به تدریج حس می کند که برای تغییر امواج نیاز به تلاش بیشتری ندارد و این طور تصور می کند که او تنها در حال تماشای مانیتور و گوش دادن به صداها است و بدون توجه به اتفاقاتی که در مسیر عصبی رخ می دهد به فعالیت خود ادامه می دهد.
2-ایجاد ارتباط هوشیار بین حالات مغزی و احساسات
در این روش از یادگیری ارتباط هشیاری بین احساس فرد و صداها و تصاویر راهنما اتفاق می افتد. این فرایند که نوعی یادگیری هشیارانه است باعث ایجاد یک آگاهی از حسی در بدن می شود که قبلا به آن توجه نمی شده است. به عنوان مثال افراد بعد از انجام این نوع از خدمات نوروفیدبک قادر خواهند بود به صورت ارادی کاری انجام دهند تا آن حس را دوباره تجربه کنند.
3-انعطاف پذیری بیشتر در مسیرهای عصبی
در آخر خدمات نوروفیدبک می تواند باعث تغییر مطلوب در مغز از طریق تمرین دادن مسیرهای عصبی شود. بنابراین هرچه مغز برای رسیدن به حالت بهینه بیشتر تمرین کند برای پاسخ به نیاز ها و برطرف کردن آن ها منعطف تر خواهد شد.
خدمات نوروفیدبک برای کودکان
در مغز تمام انسان ها چهار موج تولید می شود: موج دلتا که با خواب عمیق رابطه مستقیم دارد، موج تتا که باعث خواب آلودگی می شود، موج آلفا که با چشمان بسته ایجاد شده و باعث آرامش روانی و جسمی می شود و در نهایت موج بتا که در حالت بیداری رخ می دهد و با فکر کردن و برنامه ریزی های روزانه در ارتباط است. کاهش و یا افزایش فرکانس هر یک از این امواج باعث بروز مشکلات مختلفی در افراد مختلف به ویژه کودکان می شود بنابراین استفاده از مرکز نوروفیدبک برای تمام گروه های سنی از جمله کودکان و بزرگسالان کاربرد فراوانی دارد.
یکی از اختلالاتی که معمولا در کودکان بروز می کند و توسط خدمات نوروفیدبک کودکان قابل درمان است مشکل بیش فعالی و یا کمبود توجه است. از نشانه های بیش فعالی می توان به فعالیت بیش از حد کودک در محیط خانه و مدرسه، اختلال در تمرکز و توجه، رفتارهای ناگهانی و در نهایت کاهش میزان یادگیری کودک اشاره کرد. استفاده از تکنیک نوروفیدبک برای درمان این اختلال بسیار موثر بوده به طوری که تا کنون 85 درصد از کودکان مبتلا به این اختلال درمان شده اند.
از دیگر کاربردهای خدمات نوروفیدبک کودکان، درمان اختلال یادگیری است. در این نوع اختلال برخی از قسمت های مغز به صورت هماهنگ با یکدیگر کار نمی کنند و سبب ایجاد مشکل در برخی از فعالیت های شناختی کودکان می شوند. کودکان با اختلال یادگیری، هنگام خواندن و نوشتن و به خصوص در انجام تمرین های ریاضی دچار مشکل می شوند بنابراین برای برطرف کردن آن می توان از نوروفیدبک استفاده کرد.
عوارض احتمالی نوروفیدبک
روش هایی که برای درمان بیماری ها استفاده می شوند اغلب دارای عوارض و خطرات گوناگونی برای بیمار هستند اما استفاده از خدمات نوروفیدبک برای درمان مشکلات روحی و روانی کاملا بدون خطر است زیرا استفاده از این روش کاملا غیر تهاجمی است و در آن از هیچگونه دارویی استفاده نمی شود بلکه تنها با اتصال الکترودهایی به پوست سر و بدون وارد شدن هیچگونه اشعه ای به بدن، این درمان انجام می شود.
در واقع با نوروفیدبک درمانی سیگنال های زیستی بدن ثبت شده و در مانیتور نشان داده می شود و تغییر امواج مغزی و افزایش و کاهش آن نیز توسط خود مراجعه کننده صورت می گیرد همچنین سنسورهایی که به سر و بدن فرد نصب می شود هیچگونه عوارض و خطری را ایجاد نمی کند.
طول دوره درمان با استفاده از خدمات نوروفیدبک برای انواع اختلالات و همچنین برای کودکان و بزرگسالان متفاوت است ولی معمولا این دوره بین 2 تا 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدت 45 دقیقه و در طول 30 الی 40 جلسه برگزار می شود و در صورت مراجعه منظم به این مراکز، درمان سریعتر انجام می شود. این روش برای کودکان و بزرگسالان در زمینه بهبود بیشفعالی،افسردگی،اضطراب،مشکلات خواب،وسواس فکری و افزایش توجه تمرکز،ارتقا عملکرد ،کاهش عوارض ترک مصرف مواد مخدر و کاهش پرخاشگری مفید است .
برای درمان و میزان اثربخشی سایر بیماری ها توسط تکنیک نوروفیدبک می توان به مراکز مجاز انجام خدمات نوروفیدبک مراجعه کرد و طی مشورت با درمانگران و آگاهی از نحوه انجام نوروفیدبک، برای درمان بیماری مورد نظر اقدام کرد.