بلاگ مرکز ندای درون مرکز روانشناسی تهران | ندای درون : کمال گرایی چیست و چگونه ایجاد میشود،در نزد برخی از افراد یک ویژگی خوب معنا می شود و بعضی از افراد دیگر نیز آن را منفی تعبیر می کنند. کسانی که به این خصوصیت رفتاری دچار هستند غالبا تفکرات خیلی سختگیرانه ای نسبت به خود دارند و برای آنکه خود را به درجات بالایی از زندگی برسانند فشار زیادی را متحمل می شوند.
در واقع افراد می بایست اقداماتی را انجام دهند که میزان رضایت از زندگی به حد مطلوبی برسد و به این ترتیب استاندارد ها و برنامه ای مدون را برای رسیدن به آن تعیین می کنند و نهایت تلاش خود را انجام می دهند تا به آن دست پیدا کند. زمانی هم که نتوانند به این سطح از زندگی که مورد نظر آنها بوده است نرسند به هیچ عنوان نباید خود را مورد سرزنش و نکوهش قرار دهند. به طور معمول تفاوت های زیادی مابین کوشش کار آمد و پیگیری مستمر با تلاش های غیر اصولی برای رسیدن به این خصوصیت وجود دارد که باید مدنظر افراد قرار گیرد.
نشانه های افراد کمال گرا چیست
یکی از بارز ترین علائمی افراد کمال گرا عدم امنیت در وجود افراد است. به این ترتیب که کسانی که امنیت را در وجود خود بیشتر درک می کنند کمتر به این مشکل دچار خواهند شد. دلیل آن هم توانایی مثبت فکر کردن است که آنها را قادر می سازد بر افکار منفی غلبه کنند و جنبه های مثبت زندگی را در نظر بگیرند.
یکی دیگر از مواردی که می توان به آن اشاره کرد خود کم بینی است. در اینگونه افراد بیشتر احساس می شود که دارای ضعف های زیادی هستند و عموم آنها را قبول ندارند، به همین دلیل هم دو راه جولی خود می بینند که یکی از این راه ها سکوت کردن و قبول آنچه که فکر می کنند است و راه دیگر تلاش برای بزرگ نشان دادن خود است. عدم رضایت قلبی از شرایطی که فرد در آن قرار گرفته شده است از دیگر علائم این خصوصیت است.
اغلب کسانی که به این ویژگی دچار هستند آرزوی زندگی بهتری از آنچه که الان در آن هستند را دارند. برای آنکه افراد بتوانند واقعیت ها را قبول کنند باید مهارت های مربوط به آن را یاد بگیرند. به عبارتی دیگر معمولا بین آرزوهایی که فرد دارد و واقعیتی که وجود دارد فاصله ای ایجاد می شود.
این فاصله موجب می شود که مشلات عدیده ای برای افراد پدیدار شود که شروع در نظر گرفتن راه های رسیدن به اهداف به صورت غیر منطقی باشد. به این ترتیب فاصله ای که به وجود آمده است بیشتر و بیشتر خواهد شد. با در نظر گرفتن تمامی این موارد می بایست آگاهی خود را برای یافتن راه های مناسب پیدا کرد و برای آنها تلاش کرد.
پیامد های کمال گرایی و دلایل مقابله با آن
کمال گرایی به طور معمول مجموعه ای از خود خوری را به بار می آورد که از افکار منفی انسان سر چشمه می گیرند. این افکار موجب می شود که افراد وادارشوند اهدافی را دنبال کنند که کاملا غیر منطقی هستند و نمی توان آن ها را با واقعیت منطبق کرد. این خصوصیت رفتاری منجر به بلاهای زیادی خواهد شد که ادامه زندگی را با مشکلات جدی مواجه خواهد کرد.
یکی از پیامد های این آن از بین رفتن لذت در زندگی است. به این ترتیب که فرد دیگر نمی تواند آن لذتی را که دیگران تجربه می کنند داشته باشند و معذب هستند. پایین آمدن اعتماد به نفس از دیگر مواردی است که منجر به ایجاد مشکلات بسیار جدی در زندگی فرد می شود.
کسانی که به این ویژگی رفتاری مبتلا هستند دیگر اشتیاق چندانی به ادامه زندگی خود ندارند و همین امر نیز سبب خواهد شد که فرد توانایی به ثمر رساندن فعالیت های خودشان را نداشته باشند. زمانی که این توانایی از فرد سلب شود مطمئنا رشدی دیگر اتفاق نخواهد افتاد و همین امر موجبات پسرفت و یا در حالت خوشبینانه تر فرد درجا خواهد زد و در وضعیت فعلی خود می ماند.
آیا کمال گرایی خوب است یا بد
کمالگرایی در نگاه اول می‌تواند یک ویژگی مثبت به نظر برسد؛ اینکه فرد همیشه به دنبال بهترین نتیجه و عملکرد بی‌نقص است. اما در واقعیت، این ویژگی می‌تواند مثل یک شمشیر دولبه عمل کند. از یک طرف، کمال‌گرایان معمولاً افراد پرتلاشی هستند که تلاش می‌کنند کارهایشان بی‌عیب و نقص باشد. این رویکرد می‌تواند در موفقیت‌های شخصی و حرفه‌ای موثر باشد و به فرد کمک کند تا به اهداف بالاتری دست یابد.
اما مشکل از جایی شروع میشود که کمالگرایی به افراط کشیده میشود. فرد کمال‌گرا اغلب هیچ وقت از کار خود راضی نیست و حتی کوچک‌ترین نقص‌ها را به عنوان شکست می‌بیند. این نوع نگرش، نه تنها فرد را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه مانع از پیشرفت و رشد او میشود. کمال‌گرایان افراطی، ممکن است ساعت‌ها زمان بگذارند تا جزئیاتی که برای دیگران اهمیتی ندارد را اصلاح کنند، یا از شروع کارهایی که مطمئن نیستند بی‌نقص انجام می‌دهند، خودداری کنند. این حالت منجر به اضطراب، استرس و کاهش اعتماد به نفس میشود.
بهتر است به جای کمالگرایی، به دنبال بهبود و رشد مستمر باشیم. با پذیرش اینکه هیچ چیز کامل نیست، می‌توانیم از اشتباهاتمان درس بگیریم و به جای ترس از نقص‌ها، بر یادگیری و تجربه‌های جدید تمرکز کنیم.
انواع کمال گرایی چیست
با نظرداشت به دلایل و پیامد هایی که برای کمال گرایی ذکر شد می توان سه نوع را برای آن در نظر گرفت.
• نوع خود مدار
در این نوع افراد ترس از شکست به طرز قلب توجهی وجود دارد و دلیل آن هم توقعات بسیار بالایی است که فرد از خود دارد.
• دیگر مدار
در این مدل افراد به واسطه رفتار هایی که دارند ضمن آنکه خودشان اذیت می شوند، بلکه باعث می شوند که دیگران نیز مورد آزار قرار بگیرند. مثال قابل ذکر می تواند مربی و یا کاپیتان مبتلا به این خصوصیت رفتاری است باشد که سبب می شود اعتماد به نفس بازیکنان را به پایین ترین حد خود برسانند.
• القا شده توسط جامعه
در برخی دیگر از موارد این خود جامعه است که بر روی افراد تاثیر می گذارد. مثال اینکه افراد زیادی در هنگام رسیدن یک تیم مراحل حذفی از آن انتظاری جز قهرمانی نداشته باشند.
برای کنترل کمال گرایی چه زمانی باید از روانشناسی کمک بگیریم
اگر احساس می‌کنید کمالگرایی بیش از حد زندگی‌تان را مختل کرده و شما را خسته کرده است، ممکن است زمان آن رسیده باشد که از یک روانشناس کمک بگیرید. بسیاری از افراد نمی‌دانند که کمالگرایی می‌تواند به مشکلات جدی مانند اضطراب، افسردگی و حتی فرسودگی شغلی منجر شود. اگر شما به طور مداوم از خودتان انتظار دارید که همیشه بی‌نقص باشید و کوچک‌ترین اشتباه باعث استرس و ناراحتی شما میشود، این نشانه‌ای است که شاید کمالگرایی از کنترل خارج شده است.
نشانه‌های دیگری هم وجود دارند که نشان می‌دهند باید از یک متخصص کمک بگیرید: مثلاً اگر همیشه کارها را به تعویق می‌اندازید چون فکر می‌کنید هنوز “به اندازه کافی خوب” نیستید، یا اگر از ترس شکست، از شروع پروژه‌های جدید خودداری می‌کنید. همچنین، وقتی که خودتان را به خاطر اشتباهات کوچک سرزنش می‌کنید و حتی موفقیت‌های خود را بی‌ارزش می‌دانید، این‌ها هشدارهایی هستند که ممکن است به کمک حرفه‌ای نیاز داشته باشید.
روانشناس خوب در غرب تهران می‌توانند به شما کمک کند تا الگوهای فکری منفی را تغییر دهید و یاد بگیرید که به جای دنبال کردن کمال مطلق، روی پیشرفت و رضایت از مسیر تمرکز کنید. کمک گرفتن از متخصص، اولین قدم برای داشتن زندگی آرام‌تر و شادتر است.
روش های غلبه بر افراد کمال گرا
رعایت نکات زیر برای غلبه بر کمال گرایی ضروری می باشد.
در وهله اول باید به این اطمینان برسیم که دچار این ویژگی هستیم یا نه. برای یافتن جواب آن باید استاندارد های لازمه را بررسی کنیم. گام بعدی این است که باید یاد بگیریم چگونه بتوانیم انتقادی که بر ما وارد می شود را قبول کنیم و اینکه هیچکس حق انتقاد از ما را ندارد کاملا اشتباه است.
گام بعدی شناخت بین کوشش زیاد و کمالگرایی است که باید به جد به آن توجه کرد. داشتن اهداف واقع گرایانه را نیز نباید نادیده گرفت. در ادامه شناخت راه های غلبه بر این خصوصیت رفتاری باید مسائل ضروری را با آنچه که غیر ضروری به نظر می رسد از هم تمیز دهیم. پایین آوردن میزان انتظارات و استاندارد های زندگی می تواند تاثیر زیادی را داشته باشد. از امتحان روش های جدید هراسی نداشته باشید و قبول کنید که برای رسیدن به حد مطلوب باید از تفکرات غیر منطقی فاصله بگیرید.
کمال گرایی یکی از مهمترین مسائلی است که سبب شده است افراد بسیار زیادی با آن دست و پنجه نرم کنند. مرکز روانشناسی و مشاوره ندای درون می تواند راهکار های متناسب با نوع کمال گرایی که دچار آن هستید را به شما ارائه دهد و کمک کند تا از این مشکل رهایی یابید و به آنچه که مطلوب شما است دست یابید.
