چه زمان می توانیم بگوییم که کودکمان افسرده است

علائم افسردگی در کودکان متفاوت است اما به طور کلی می توان گفت که این علائم در کودکان می تواند عصبانیت، تحریک پذیری، گریه ی زیاد و نوسانات خلقی و روحی باشد. یا از یک سوی دیگر اگر نگاه کنیم، احساس بی کفایتی که بچه مدام بگوید که مثلا من توانایی انجام هیچ کاری را به درستی ندارم و با ناامیدی و ناراحتی و اندوه زیادی همراه است. خودداری کردن از رفتن به مدرسه و یا داشتن مشکل در مدرسه، افت تحصیلی و یا کاهش عملکرد در مدرسه و همچنین مشکل در جمع کردن حواس و تمرکز که هر عامل بیرونی بی ارزشی می تواند سبب پرت شدن فکر و حواس او شود.

بر اساس نظر متخصص افسردگی، دوری کردن از خواهر و برادر و دوستان، پرخوابی بیش از حد و یا مشکل در خواب، افکار خودکشی، مشکلات گوارشی، کاهش انرژی، کاهش وزن یا افزایش وزن، تغییر در اشتها، این علائم باید در کودک هر روز و حداقل در مدت دو هفته به طور مداوم مشاهده شود تا بتوانیم بگوییم که کودکمان افسرده است.

افسردگی در کودکان دارای چه علائمی است

افسردگی در کودکان، برخلاف تصور عمومی که آن را مختص بزرگسالان می‌داند، یک مشکل جدی و قابل توجه است. علائم افسردگی در کودکان اغلب با تغییرات رفتاری شروع می‌شود و ممکن است به راحتی با بی‌حوصلگی یا بدخلقی روزمره اشتباه گرفته شود. از جمله نشانه‌های شایع این وضعیت، کاهش شدید علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش مانند بازی‌ها و تعامل با دوستان است. کودکان افسرده معمولاً احساس خستگی مداوم، بی‌انرژی بودن، و مشکلات خواب را تجربه می‌کنند؛ آن‌ها ممکن است بیشتر از حد معمول بخوابند یا در خوابیدن مشکل داشته باشند.

یکی دیگر از علائم قابل توجه، تغییرات در اشتها و وزن است. برخی از کودکان به شدت کم‌اشتها می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به خوردن زیاد رو می‌آورند. مشکلات تمرکز، افت تحصیلی و احساس بی‌ارزشی یا گناه نیز در کودکان افسرده به چشم می‌خورد. آن‌ها ممکن است به خود انتقادهای شدید وارد کنند و احساس کنند که در هیچ کاری موفق نیستند.

علاوه بر این، تحریک‌پذیری و پرخاشگری غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی در کودکان باشد. این کودکان گاهی احساس ناامیدی یا بی‌تفاوتی نسبت به آینده دارند و در موارد شدیدتر، ممکن است به افکار یا اعمال خودآسیبی روی بیاورند. تشخیص و درمان به‌موقع افسردگی در کودکان اهمیت حیاتی دارد تا از مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری شود.

علت پیدایش افسردگی در کودکان چیست

دلیل به وجود آمدن افسردگی در اشخاص علل خصوص کودکان بر حسب جنس، سن و شرایط بیولوژیک آن ها بسیار متفاوت است. بر اساس نظر و دیدگاه مشاوران، سابقه خانوادگی و ژنتیک یکی از علت های مهم افسردگی می باشد. اگر اختلالات خلقی و یا سابقه خانوادگی وجود داشته باشد، مبتلا شدن به افسردگی کودک و یا در معرض واقع شدن او بیشتر است. آسیب دوران کودکی یا تروما نیز می تواند به سبب آن باشد.بعضی از اتفاق ها بر چگونگی واکنش بدن به شرایط پر استرس و ترس اثر می گذارد. تجربه کردن یک اتفاق وحشتناک و یا تلخ در زندگی می تواند باعث بروز افسردگی در آینده شود.

بر اساس نظر روانشناسان بعضی از مشکلات جسمی نیز فرد را در معرض ابتلا به افسردگی قرار می دهد؛ مثلا: بیماری های لاعلاج مانند سرطان، مشکلات تیروئید، ام اس، درد مزمن، بی خوابی، اختلال بیش فعالی و کم توجه، کمبود برخی ویتامین ها در بدن، استفاده از مواد مخدر و یا سابقه استفاده از آن و مصرف بعضی داروها می تواند سبب افسردگی شود.

خلق کودکان بخصوص در برابر چند عامل استرس زای اجتماعی مانند اختلافات خانوادگی مزمن، شکست های تحصیلی، سوء رفتار و غفلت آسیب پذیر باشد. اکثر کودکانی که مبتلا به اختلال افسردگی هستند قبلا مورد غفلت و یا سوء رفتار قرار گرفته اند و یا خانواده ی آن ها دارای بار روانی اجتماعی خیلی زیادی هستند مانند فقر، سوء مصرف مواد و یا بیماری روانی والدین کودکانی که مبتلا به افسردگی هستند و در محیط های پر استرس و نامناسب زندگی می کنند اگر از آن محیط دور شوند و یا استرس آن ها کم شود ممکن است که علائم افسردگی آن ها بهبود پیدا کند.

کودکان در چه سنی دچار افسردگی میشوند

افسردگی در کودکان می‌تواند در سنین بسیار پایین نیز بروز کند، اما شایع‌ترین زمان شروع آن بین سنین 6 تا 12 سال است. در این بازه سنی، کودکان با تغییرات شناختی و اجتماعی بیشتری روبه‌رو می‌شوند که می‌تواند زمینه‌ساز علائم افسردگی باشد. البته افسردگی در کودکان زیر 6 سال نیز ممکن است رخ دهد، اما تشخیص آن سخت‌تر است، زیرا کودکان خردسال هنوز توانایی بیان دقیق احساسات خود را ندارند و علائم بیشتر به صورت تغییرات رفتاری ظاهر می‌شوند.

در سنین مدرسه، افسردگی به‌طور واضح‌تر نمود پیدا می‌کند. در این مرحله، کودکان از توانایی بیشتری برای درک احساسات خود برخوردار می‌شوند، اما با مشکلاتی مثل فشارهای تحصیلی، تعاملات اجتماعی و حتی تغییرات خانوادگی دست و پنجه نرم می‌کنند. ورود به دوران نوجوانی، به‌ویژه در سنین 12 تا 18 سالگی، با افزایش قابل توجه ریسک افسردگی همراه است. تغییرات هورمونی در این سن به همراه فشارهای اجتماعی و هویتی، زمینه‌های ابتلا به افسردگی را تقویت می‌کند.

به‌طور کلی، هرچند افسردگی در کودکان ممکن است در هر سنی بروز کند، اما اوج شروع آن بیشتر در دوران مدرسه و اوایل نوجوانی است. تشخیص به‌موقع و ارائه حمایت‌های روانی در این مراحل حساس رشد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

افسردگی کودکان به چند دسته تقسیم میشود

ذکر این نکته لازم است که افسردگی با توجه به شدت علائم، به دسته های مختلفی تقسیم می شود. بعضی از افراد افسردگی را به شیوه ی شدید و مداوم و بعضی دیگر آن را به به صورت خفیف و موقتی تجربه می کنند. همچنین افراد باید بدانند که افسردگی به خود را به شیوه ی دوره ای نشان می دهد و احتمال دارد که شروع آن به صورت تدریجی باشد.

بر اساس نظر مشاوران و روانشناسان یکی از دغدغه های بهداشت عمومی، اختلال افسردگی در کودکان می باشد چون این اختلالات شایع بوده و باعث عوارض بلند مدت زیادی در زمینه ی رشد روانی فرد و رشد شناختی اجتماعی او می شود. این اختلال هشت درصد نوجوانان و سه درصد کودکان را در بر می گیرد.

پس با این حال شناسایی زود هنگام و دسترسی به مداخلات بر اساس درمان شناختی کرداری و رفتاری و داروهای ضد افسردگی از اهمیت زیادی برخوردار است. در خانواده ها اختلال افسردگی تکرار می شود و این خطر برای کودکانی که پدر و مادر آن ها افسردگی زود هنگام را تجربه کرده اند خیلی بیشتر است.

آیا کودکان افسرده خودکشی می کنند

بیشتر کودکان و نوجوانانی که به اختلالات افسردگی دچار شده اند هیچ وقت نه دست به خودکشی می زنند و نه خود را می کشند. ولی کودکانی که به افسردگی شدید دچار شده اند بیشتر اوقات در سر افکار خودکشی دارند و همچنان جدی ترین خطر افسردگی اساسی، خودکشی است. با این حال بیشتر کودکان افسرده حتی فکر خودکشی نیز در افکار آن ها وجود ندارد و همچنین اکثر نوجوانانی که از خود رفتار انتحاری را نشان می دهند دچار اختلال افسردگی نیستند.

درمان افسردگی کودکان چگونه خواهد بود

برای درمان افسردگی کودکان اول باید روانشناس سطح و نوع آن را تشخیص دهد و براساس علائم و شرایط راه درمان را برای این بیماری کودک پیدا کند که بعضی از این راه ها عبارتند از:

-برای معالجه افسردگی خفیف کودکان، مداخلات حمایتی و آموزش -روانی تاثیر گذار است.

-برای کودکانی که دچار افسردگی متوسط تا شدید یا دچار رفتار و یا افکار خودکشی هستند به دارو درمانی و شناخت درمانی نیاز دارند. البته پدر و مادرها باید به این نکته توجه کنند که دوره های درمانی باید شش ماه ادامه داشته باشد و در مدت زمان کم نتیجه ی مناسب و مطلوب به دست نمی آید.

همچنین بر اساس نظر مشاور روانشناسی کودک مشاهده هر نوع رفتار متفاوت در کودکان که پدر و مادرها قبل شاهد آن نبوده اند و یا تغییرات خیلی ناگهانی در رفتار و خلق و خوی کودک به بررسی نیاز دارد و والدین نباید بی تفاوت از کنار آن بگذرند؛ زیرا والدین هر چقدر زودتر از اختلالات روانی و مشکلات رفتاری کودک خود اطلاع پیدا کنند درمان آن نیز زودتر و نتیجه بخش تر خواهد بود و از شدت گرفتن آن جلوگیری می شود.

کلینیک مشاوره در مرکز تهران

کلینیک مشاوره ندای درون یک کلینیک تخصصی در زمینه مشاوره و روانشناسی است و دارای بهترین مشاوران و روانشناسان است. همانطور که می دانیم کودکان و نوجوانان سرمایه های آینده یک سرزمین هستند و باید به آن ها توجه زیادی شود. امروزه افسردگی در بین کودکان و نوجوانان نیز زیاد شده است و همین امر باعث نگرانی والدین شده است.

ولی همه علائم را نمی توان افسردگی تلقی کرد. به همین خاطر روانشناسان و مشاوران این کلینیک به پدر و مادرها کمک می کنند که با علائم افسردگی بیشتر آشنا شوند و مواظب کودکان خود باشند که به افسردگی دچار نشوند. همچنین در این کلینیک روانشناسان به کودکانی که دچار افسردگی شده اند کمک می کنند که هرچه سریعتر بهبود یابند و به شرایط عادی زندگی خود برگردند.